2فوریت طرح حذف موانع موجود در افزایش باروری 20فروردین93 به هیأت رئیسه مجلس تحویل داده شده بود. فاطمه آلیا نماینده مجلس شورای اسلامی در این‌باره به فارس گفته است: با توجه به اینکه طرح بسیار مهمی است هفته گذشته نمایندگان امضاهای فراوانی را جمع کردند تا این طرح خارج از نوبت مورد بررسی قرار گیرد. پیش‌تر اعلام شده بود که اقدامات و فروش تجهیزات پیشگیری از باروری و تبلیغ در این زمینه براساس این طرح ممنوع خواهد شد.
طرح حذف موانع افزایش جمعیت در حالی در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد که اردیبهشت سال92 اعلام شد که نمایندگان مجلس طرحی 42ماده‌ای را برای «فرزندآوری سالم» در مجلس شورای اسلامی به بحث و رأی خواهند گذاشت. این نخستین بار در دوره جدید سیاستگذاری‌های جمعیتی در ایران بود که عبارت فرزندآوری سالم به جای «افزایش جمعیت» مورد توجه قرار می‌گرفت. درپی تغییر رویکرد در سیاست‌های کلان جمعیتی کشور، «طرح حذف موانع افزایش جمعیت» هم در دستور کار قرار خواهد گرفت.
صفر به یک؛ یک به دو
کارشناسان معتقدند سریع‌ترین راه برای تشویق به فرزندآوری، این است که زوج‌های بدون فرزند را به داشتن یک فرزند، خانواده‌های تک‌فرزند را به آوردن فرزند دوم و 2فرزندی‌ها را برای ولادت فرزند سوم ترغیب کرد تا ریسک افزایش فرزندآوری برای هر خانواده تحمل‌پذیر و قابل برنامه‌ریزی شود. همچنین به گفته علی‌اکبر سیاری معاون بهداشتی وزیر بهداشت 25درصد زوج‌های کشور اکنون نابارورند؛ به جای وضع جایزه‌هایی از جنس پول و سکه‌های طلا برای ولادت فرزند چهارم و پنجم که در گوشه و کنار به گوش می‌رسد، می‌توان زوج‌های نابارور را که خود درپی فرزندآوری هستند، تحت پوشش بیمه‌های صددرصدی و درمان‌های رایگان قرار داد، تا حدود یک‌چهارم توان فرزندآوری جامعه زنده شود.
نسخه عملیاتی ترغیب مردم
میانگین فاصله بین ازدواج تا ولادت نخستین فرزند در سال‌های اخیر به 5/3سال رسیده است. پس از آن اگر علاقه‌ای به داشتن فرزند دیگر باقی باشد، مرد و زن جوان ترجیح می‌دهند 5سال پس از فرزند اول، فرزند دومشان به دنیا بیاید؛ یعنی در نیمه‌های سال نهم زندگی مشترک. این در حالی است که در سال‌های اخیر، 35درصد خانواده‌های دارای فرزند، یک فرزند، 46درصد 2فرزند و 12/6درصد 3فرزند دارند. سیاری، معاون وزارت بهداشت در پاسخ به اینکه نسخه عملیاتی وزارت بهداشت برای افزایش رشد جمعیت در حال حاضر چیست؟ به فارس گفته است: نسخه عملیاتی ازدواج و رشد جمعیت در دست ما نیست و خانواده‌ها باید زودتر تصمیم بگیرند که ازدواج کنند و موانع ازدواج و فرزندآوری را باید برطرف کرد. هشدار سیاری به این خاطر است که نرخ باروری در کشور زیر 2درصد و سطح جانشینی 1/4درصد است؛ به این ترتیب تا پایان سال1420 جمعیت کشور با این روند به 88 تا 90میلیون نفر می‌رسد و بعد از آن جمعیت کاهش می‌یابد و هرم جمعیتی معکوس می‌شود. در کنار اینها یکی از گام‌هایی که وزارت بهداشت می‌تواند جهت تحقق سیاست کلان حکومت برای تعدیل کاهش رشد جمعیت بردارد این است که دست‌کم کاری کند تا مادر باردار سالم بماند، زایمان ایمن داشته باشد و به موقع تغذیه نوزاد خود را شروع کند. به گفته معاون بهداشتی وزارت بهداشت، اگر ما بتوانیم شاخص مرگ‌ومیر مادر و نوزاد را بهبود ببخشیم و هر دو در روند زایمان سالم بمانند، در واقع به رشد جمعیت کمک کرده‌ایم.
اما و اگرهای مالی
پس از انتشار نخستین نتایج سرشماری سال90 گفت‌وگوها درباره کاهش سریع جمعیت در کشور بالاگرفت. کاهش بعد خانوار، بالارفتن سن ازدواج، افزایش سالمندان و کاهش جوانان نشانه‌هایی بود که در سرشماری سال90 کاهش شدید رشد جمعیت را به رخ می‌کشید و برپایه این نشانه‌ها دولت می‌بایست برای کنترل این عوارض برنامه‌ریزی و سیاستگذاری کند. در شرایطی که مشوق‌های پیشین افزایش جمعیت با اما و اگر مالی مواجه شد، باید در طراحی و تصویب قوانین تازه‌ای چون «طرح حذف موانع افزایش جمعیت» با دقت بسیار عمل کرد.
